مروری بر کاربردها و عوارض حجامت در طب سنّتی ایران

روند فزاینده ای در استفاده از طب مکمل در میان جوامع گوناگون به وجود آمده است. از این میان، حجامت یکی از شیوه های طب مکمل است که در فرهنگ های گوناگون آسیایی مانند چین و ایران رواج بسیاری دارد. در منابع طب سنّتی  ایران پنج شیوه برای خارج کردن خون از بدن ذکر شده است. از این میان، حجامت بیش از سایر روش ها استفاده می‏شود. باوجود اقبال عمومی بسیار زیاد به حجامت در جامعه ما، متأسفانه اطلاعات درباره عوارض و احتیاطات این شیوه درمانی در میان مردم و حتی دانشگاهیان بسیار محدود است. حجامت دو گونه است: حجامت با شرط، که در این نوع همراه با گذاشتن لیوان حجامت تیغ‎زدن نیز صورت می گیرد. در نوع دوم که حجامت بدون شرط است، تنها از لیوان حجامت یا بادکش استفاده می کنند و خون گرفته نمی شود. در حجامت همراه با شرط یا تیغ‎زدن بسته به تشخیص درمانگر و وضعیت بیمار میزان متناسبی خون گرفته می شود. در طب سنّتی ایران حجامت برای دو گروه توصیه شده است: گروه اول افراد سالمی هستند که در معرض خطر غلبه خون در بدن هستند. دوم، بیمارانی که به علت تجمع ماده فاسد در یکی از اعضای خود نیاز به خارج کردن خون فاسد از بدن دارند تا طبیعت بتواند بر بیماری غلبه کند. سن زیر دو سال و بالای 60 سال برای انجام حجامت مناسب نیست. افرادی که ضعیف و لاغرند و کم خونی دارند، نباید تحت حجامت با شرط قرار گیرند. شرایط عمومی انجام این شیوه درمانی بر اساس وضعیت جسمی و روحی بیمار، سن، عادات و شرایط محیطی تعیین می‏شود. شرایط اختصاصی نیز بر اساس نوع بیماری مشخص می‏شود و بر اساس نشانه های بیماری محل خاصی برای حجامت در نظر گرفته می شود.